Uykusuzluk (Insomnia) Nedir?

Insomnia hastalığı olarak da bilinen uyku bozukluğu yaşayan kişiler uyku haline geçmekte zorluklar yaşarlar. Insomnia olmayan kişilere göre uyku halinde daha sık uyanırlar ve kronik olarak devam eden bir yorgunluk hali hissederler. Uykusuzluk insan vücudunda kendini akut ve kronik olmak üzere iki şekilde gösterir:

• Akut Insomnia: Akut olarak seyreden uykusuzluğun dönem dönem kişiyi rahatsız ettiği bilinir. Hayatın özellikle stresli dönemlerinde gözlenen bu tür, geçicidir. Birkaç kez veya belli aralıklarla kişiyi rahatsız edebilir.
• Kronik Insomnia: Kronik olarak seyreden uykusuzluğun aylarca hatta yıllarca sürdüğü gözlemlenmiştir. Bir aydan uzun süren insomnialar için kronik teşhisi konur ve tedavi edilmezse kişinin hayat kalitesini ciddi bir ölçüde aşağıya çeker.

Uykusuzluk (Insomnia) Neden Kaynaklanır?

Uykusuzluk kişinin enerji seviyesini aşağıya çektiği gibi gündelik ve profesyonel hayatını da kalite olarak etkiler. Yapılan araştırmalara göre her 10 kişiden 1’inde kronik olarak gözlenen insomnia yaygın bir hastalıktır. Yine yapılan araştırmalara göre yaşlılarda gençlere oranla daha yaygın görülürken; kadınlarda erkeklerde görüldüğünün 2 katı şeklinde seyreder. Genel olarak uykusuzluğun sebepleri şu şekildedir:

• Ağrı ve sancılar,
• Çeşitli ilaçların yan etkisi veya uzun süreli ilaç kullanımı,
• Duygusal rahatsızlıklar (psikolojik nedenler) ve bazı fiziksel hastalıklar (tiroid gibi),
• Gürültü, uykuyu etkileyecek sıcaklık veya ışık seviyesi,
• Kronik stres, kaygı veya depresyonlar,
• Sık seyahat, yoğun iş programı veya seyahatler sonrası yaşanabilecek jetlaglar,
• Uyku alışkanlığını bozacak faktörler (gece geç yatma, uyku öncesi uyarıcı etken oluşturabilecek aktivelerde bulunma gibi),
• Uyku öncesi bir şeyler yemek veya içerisinde uyarıcı madde bulunan (kahve gibi) içecekler tüketmek.

Uykusuzluk Belirtileri Nelerdir?

Uykusuzluğun belirtileri arasında temel olan elbette bozuk bir uyku düzenine sahip olmaktır. Bunun dışında gözlemlenebilecek insomnia belirtileri şu şekildedir:

• Gece uykuya dalarken yaşanan zorluğun bir süre devam etmesi, makta zorluk
• Geceleri sık sık uyanmak,
• Gün içerisinde uyuklama hali,
• Çok erken, yani uykuyu almadan uyanmak,
• Gece uykusu alındığı halde vücudun yorgun kalması,
• Sinirlilik, kaygı, stres, depresyon veya anksiyete bozuklukları,
• Hafızada gerilemeler veya hatırlamada güçlük çekme,
• Dikkat ve odaklanma güçlükleri,
• Hata ve kaza gibi durumların sıklaşması,
• Uyku konusunda endişeli hale gelmek.

Uyku Bozukluğuna Ne İyi Gelir?

Uyku bozukluğuna çözüm armadan önce kişinin yaşadığı durum tanı olarak bir uzman tarafından teşhis edilmelidir. Çünkü uykusuzluk bir hastalık olarak yaşam kalitesini düşürebileceği gibi dönemsel ve geçici olarak da ortaya çıkabilir. Uykusuzluk çözümleri için temel olan şey uykusuzluğa neden olan faktörleri ortadan kaldırmaktır:

• Düzenli uyku alışkanlığı edinme: Düzenli uyku alışkanlığı edinmek için geç saatlerde yatılıyor ise bu davranıştan vazgeçilmelidir. Günde en az 6-7 saat gece uykusu alınabilecek saatlerde uyku pozisyonu alınmalıdır. Uyku öncesi uyumayı zorlaştıracak ağır yiyecekler veya kafeinli içecekler tüketilmemelidir.
• Doğru uyku modu oluşturulmalı: Gürültüden uzak, ışıksız ve normal seviyedeki bir sıcaklıkta uyku pozisyonuna geçilmelidir. Uykuyu etkileyebilecek her türlü faktörden (televizyon veya telefon gibi) uzaklaşılmalıdır.
• Doktora başvurulmalı: Uykusuzluğun sürekli olarak devam ettiği hallerde bir uzmana başvurulmalı ve tedavi aranmalıdır. Aksi halde kişinin yaşam kalitesi ve performansı gün ve gün azalacaktır. Uyku önemsenmeli, ciddiye alınmalı ve ona değer verilmelidir.

Insomnia Öldürür Mü?

Uykusuzluğun devam eden bir durum olması onu bir hastalığa çevirir. Tedavi edilmeyen bir uykusuzluk zararları açısından incelendiğinde yaşam kalitesini aşağı çekmekten çok daha ötesini ortaya çıkarabilir. Insomnia, dünya üzerinde şimdiye kadar 100 kişinin hayatına mal olmuş bir hastalıktır. Ölen kişilerin yaklaşık 7 ay ile 3 yıl içerisinde hayatını kaybettiği gözlemlenmiştir. Bu nedenle uykusuzluğun kronikleşmesi halinde bir doktora başvurulmalı ve gerekli görülen durumlarda terapi ya da ilaç tedavisi uygulanmalıdır.

İnsanın uykusu nasıl getirilir?

Uyku haline geçmede zorluk yaratan uykusuzluk, çözümü olan ve tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır. Uzman bir hekime yapılan başvurunun ardından doktor, kişiyi doğru şekilde yönlendirecektir. Tanı aşamasında MR, uyku rutini izlemesi veya uyku kliniğine yatma gibi seçenekler doktor tarafından belirlenir. Bilimsel tedavi dışında uykuya dalamama sorunu çözümü için geleneksel yöntemlerle tedavi sürecine destek olunabilir:

• Düzenli yatma: Kişi uyuyamayacağını düşündüğü durumlarda dahi uyku pozisyonu almalıdır. Bu durum kişinin uyku halini endişeye çevirmesini önler.
• Ilık duş: Ilık duşlar kişiyi sakinleştirir ve mayıştırır. Bu durumdan yararlanmak için uykusuzluğu olan kişiler, duş rutinini uyku öncesine taşıyabilir.
• Koyunları sayma: Geleneksel bir yöntem olan koyun sayma beyni düşüncelerden arındırmak için tercih edilir. Uyku hali beynin yorulduğu durumlarda ortaya çıkar. Bu nedenle uykuya geçmek isteyen kişi, geleneksel metot yerine koyunları 100’den geriye doğru giderek 2’şer veya 3’er olarak saymayı denemelidir. Bu durumu zihni daha çok yoracağı için uykuya geçişi hızlandırır.
• Masaj: Ayak parmakları birçok damarın geçtiği bölgedir. Ayak parmaklarına yapılacak birkaç dakikalık masaj, kişiyi mayıştıracak ve uykuya geçme süresini hızlandıracaktır.