İnsanlar bazı dönemlerde kendilerini ruhsal ve fiziksel olarak yorgun hissedebilirler. Bedenin ve zihnin bir bütün olduğunu kabul edilmektedir. Bu yüzden bu yorgunluğun sebebi daha çok zihinsel olabilmektedir. Bir psikoterapist olan Herbert Freudenberger tarafından 1970 yılında ortaya bir sendrom atılmıştır. Bu sendroma tükenmişlik sendromu denmiştir. Aynı zamanda bu sendrom, Freudenberger’in kendi ismi ile de anılmaktadır.
Tükenmişlik sendromu üç şekilde insanların karşısına çıkabilmektedir. Birincisi için duygusal tükenmişlik denmektedir. Duygusal tükenmişlikte kişiler ne yaparlarsa yapsınlar kendilerini yorgun hissederler. İş sonrası sosyalleşmek veya çıkılan bir tatil bile bu kişilerin dinlenmesini sağlayamaz. Sinir hali ya da moral bozukluğu çok sık görülür. Bu gibi olumsuz duygular ise kişide, boşluk hissi oluşturabilmektedir. Uykularda da düzensizlikler görülebilir.
İkincisi ise; depersonalizasyondur. Bu durum kişinin kendine bile yabancılaşması anlamına gelmektedir. Aile, arkadaşlar, iş arkadaşları ya da sosyal çevrede ki insanlar mesafe konulur. Zaman içerisinde ise sosyal çevrede kayıplar gözlemlenir. Bu durum ise suçluluk duygusuna neden olmaktadır.
Üçüncüsü ise; yetersizlik hissidir. Yetersizlik hissine sebep olan durum ise kişinin farkına varmaya başlamasıdır. Kişi artık hiçbir işe güç bulamadığı için başarısızlıktan korkar. Bu korku durumu ise kişiyi olumsuz maddelere itebilmektedir.
Tükenmişlik Sendromu Belirtileri
Modern zamanların sinsi hastalığı olarak adlandırılan tükenmişlik sendromu için birçok belirti söylemek mümkündür. Kişiye göre değişiklik gösteren belirtilerde zayıf noktalar ön plana çıkmaktadır. En büyük sebebinin strestir. Kronik stres ile beraberinde gelen bu hastalığın belirtileri ise şu şekildedir;
- Bedensel ve duygusal tükenmişlik hissi kişilerde; yorgunluk, enerji kaybı sinirlilik hali, moral bozukluğu şeklinde ortaya çıkmaktadır.
- Olumsuz düşünceler, kişiyi karamsarlığa sürükleyerek birçok işi yapmak için motivasyonunu engellemektedir.
- Uyku sorunları, kişi sürekli düşüncelere daldığı ve çok düşündüğü için uykuya dalmakta güçlük çekmektedir.
- Fiziksel olarak ağrılar baş gösterebilir. Bu kişiye göre değişmektedir. Bir kişide baş ağrısı olarak ortaya çıkarken, bir diğer kişi de sırt ağrısı olarak ortaya çıkmaktadır.
- Kalp çarpıntısı ya da sindirim sisteminde görülen problemler de tükenmişlik sendromunun belirtileri arasında yer almaktadır.
Tükenmişlik Nedenleri
Araştırmalar, bu sendroma yakalanan insanların daha çok hizmet sektöründe çalıştığını ortaya koymuştur. Günlük hayatın stresi, gelecek kaygısı, ailevi problemler ve maddi kaygılar gibi birçok nedenle ortaya çıkabilmektedir. Üzerinde çok fazla sorumluluk hisseden kişilerin bu sendroma yakalanması kolaydır. Kişisel özelliklere bağlı olarak da insanlarda tükenmişlik sendromu görülebilmektedir. Bir kişi ‘’hayır’’ diyemiyor ya da çok fazla kendinden fedakârlık gösteriyorsa sendromu tetikleyebilir.
Tükenmişlik Sendromu ve Korunma Yolları
Her psikolojik rahatsızlığın yoğunluğuna göre tedavi yöntemleri vardır. Kişinin kendi alacağı önlemler sayesinde tükenmişlik sendromu atlatabilir.
- Çevrenizi değiştirin! İş hayatında yapılacak değişiklik kişiye iyi gelecektir ya da sosyal çevreyi değiştirmek olumlu bir etki bırakacaktır.
- Ruhunuz için kısa bir mola verin! Beden kadar ruhun da dinlenmesine izin verilmelidir. Kitap okuyarak ya da sosyalleşerek bu sağlanabilir.
- Spor yapın! Spor sayesinde mutluluğunuzu arttırabilirsiniz. Spor, vücudun serotonin salgılamasını sağladığı için doğal bir mutluluk yolu da sağlayacaktır.
- Hobi edinin! Kendinize katkı sağlayacağınız faydalı bir uğraş kafanızı meşgul edecek ve düşüncelerden sıyrılacaksınız.
- Gülümsemeyi unutmayın! Gülümsemek sahte bile olsa çok fayda sağlayan bir durumdur. Yüzünüze gerçek bir gülümseme koyun ve her zaman sizi gülümsetecek bir şeyler bulmaya çalışın!
